Przemoc domowa, zwana też przemocą w rodzinie, to problem, który nie zna granic geograficznych, kulturowych czy ekonomicznych. W Polsce, jak i na całym świecie, tysiące osób codziennie doświadcza przemocy ze strony partnerów, członków rodziny czy bliskich. Rozpoznanie problemu i świadomość dostępnych form pomocy są kluczowe w walce z tym zjawiskiem.

Co to jest przemoc domowa?

Przemoc domowa to wzorce zachowań obejmujące przemoc fizyczną, seksualną, emocjonalną, ekonomiczną lub psychologiczną. Jest to zjawisko, które może dotyczyć każdego, bez względu na płeć, wiek czy status społeczny. Ofiary często doświadczają urazów fizycznych, problemów ze zdrowiem psychicznym, takich jak depresja, lęki, a nawet PTSD. Długoterminowe konsekwencje mogą obejmować trudności w nawiązywaniu zdrowych relacji, przewlekły ból, a także problemy z zaufaniem i poczuciem własnej wartości.

Znaki ostrzegawcze przemocy w rodzinie

Rozpoznanie przemocy domowej jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa ofiarom i podjęcia odpowiednich działań prewencyjnych lub interwencyjnych. Oto najważniejsze znaki ostrzegawcze przemocy domowej, które mogą wskazywać na problematyczne zachowania i sytuacje:

Kontrola i izolacja:

• Sprawca próbuje kontrolować, gdzie ofiara może iść, z kim się spotykać, jakie wiadomości może wysyłać lub odbierać, oraz sprawować kontrolę nad finansami i decyzjami życiowymi.
• Izolowanie ofiary od rodziny, przyjaciół oraz ograniczanie dostępu do zewnętrznych źródeł wsparcia.

Przemoc fizyczna:

• Uderzanie, szarpanie, duszenie, popychanie lub inne akty fizycznej agresji, nawet jeśli nie prowadzą do poważnych obrażeń.

Przemoc emocjonalna i psychologiczna:

• Systematyczne poniżanie, krytykowanie, obrażanie, robienie wyrzutów czy szydzenie z ofiary, co prowadzi do obniżenia jej poczucia własnej wartości i godności.

Zachowania manipulacyjne:

• Gaslighting, czyli manipulowanie faktami tak, by ofiara zaczęła wątpić w swoją pamięć i zdrowie psychiczne.
• Czynienie ofiary odpowiedzialną za przemocową sytuację lub zmienianie narracji w taki sposób, aby ofiara czuła się winna.

Groźby i zastraszanie:

• Groźby fizyczne wobec ofiary, jej bliskich, a nawet groźby samobójstwa.
• Niszczenie mienia jako sposób wywierania presji i zastraszania.

Przemoc seksualna:

• Wymuszanie kontaktów seksualnych bez zgody, krytykowanie życia seksualnego ofiary lub wykorzystywanie seksualne.

Zachowania nadzorcze:

• Śledzenie działań ofiary, w tym używanie GPS lub innych technologii do monitorowania jej lokalizacji.
• Nadmierna kontrola nad tym, co ofiara robi w mediach społecznościowych lub kto jest jej znajomym online.

Zrozumienie i rozpoznawanie tych znaków może być pierwszym krokiem do ochrony ofiar przed dalszymi szkodami. Jeśli dostrzegasz te oznaki w swoim związku lub związku kogoś bliskiego, ważne jest, by poszukać profesjonalnej pomocy.

Pomoc jest dostępna poprzez lokalne ośrodki wsparcia, hotline’y dla ofiar przemocy domowej oraz profesjonalistów zajmujących się zdrowiem psychicznym i prawnym.

Plan bezpieczeństwa

Planowanie wyjścia z przemocowego związku wymaga przemyślenia i przygotowania. Pamiętaj, że każdy plan powinien być dostosowany do Twojej indywidualnej sytuacji. Ważne jest, abyś czuł(a) się z nim komfortowo i aby był realny do wykonania w Twoich okolicznościach.

• Pierwszym krokiem w radzeniu sobie z przemocą domową jest uznanie, że problem istnieje i nie jest to coś, co można zignorować.

• Zbieraj wszelkie dowody przemocy, takie jak zdjęcia, nagrania, wiadomości, które mogą być użyte w procedurach prawnych.

• Opracuj plan ewakuacyjny, w tym ścieżki ucieczki, czas, kiedy najłatwiej wyjść (np. gdy sprawca jest poza domem), oraz przemyśl, co zrobić w nagłych przypadkach.

• Przygotuj pakiet awaryjny, w którym znajdą się najważniejsze dokumenty (dowód osobisty, paszport, dokumenty medyczne), klucze, pieniądze, leki oraz niezbędne ubrania i przedmioty osobiste.

• Powiadom zaufane osoby o swoim planie, aby mogły Cię wspierać i w razie potrzeby interweniować.

• Zorientuj się, gdzie i jak możesz uzyskać pomoc prawną. Skorzystaj z bezpłatnych porad prawnych oferowanych przez organizacje pomocowe.

• Rozważ wsparcie psychologiczne, które pomoże Ci uporać się z traumą.

• Zmień hasła do swoich kont, szczególnie jeśli sprawca miał do nich dostęp. Zadbaj o to, by Twoje działania online były bezpieczne i niemożliwe do wyśledzenia przez sprawcę.

Przemoc domowa jest poważnym problemem społecznym, który wymaga zdecydowanego działania i szerokiej świadomości. Rozmowa o przemocy domowej jest trudna, ale niezbędna. Podnoszenie świadomości o jej objawach, skutkach oraz dostępnych zasobach wsparcia to kluczowe elementy w walce z tym globalnym problemem. Każdy przypadek przemocy jest o jednym za dużo, a społeczeństwo jako całość musi pracować nad tym, by ofiary przemocy czuły się bezpieczne i wspierane w poszukiwaniu pomocy i odbudowie swojego życia.

Lista kontaktów do organizacji pomocowych

Poniżej znajdziesz listę organizacji oferujących pomoc ofiarom przemocy domowej w Polsce:

1. Niebieska Linia
   • Telefon: 800 120 002
   • Strona internetowa: Niebieska Linia
   • Zapewniają wsparcie i informacje dla ofiar przemocy domowej oraz ich bliskich.
2. Centrum Praw Kobiet
   • Telefon: 22 622 25 17
   • Strona internetowa: Centrum Praw Kobiet
   • Oferuje porady prawne, psychologiczne, oraz wsparcie w sytuacjach kryzysowych.
3. Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę
   • Telefon: 116 111 (dla dzieci i młodzieży)
   • Strona internetowa: Dajemy Dzieciom Siłę
   • Specjalizuje się w pomocy dzieciom i młodzieży doświadczającej różnych form przemocy.
4. Autonomia
   • Telefon: 12 416 16 16
   • Strona internetowa: Autonomia
   • Oferuje wsparcie dla kobiet w trudnych sytuacjach życiowych, w tym dla ofiar przemocy.

_{Źródło zdjęcia: www.pexels.com}