Dostęp do wód publicznych, takich jak jeziora, rzeki czy morza, jest jednym z podstawowych praw gwarantowanych przez prawo wodne w Polsce. Te przepisy mają na celu zapewnienie, że każdy obywatel ma możliwość korzystania z zasobów wodnych bez ograniczeń. Niestety, w praktyce zdarza się, że przepisy te są łamane przez nielegalną zabudowę i grodzenie terenów nadbrzeżnych, co ogranicza dostęp zarówno turystom, jak i lokalnym mieszkańcom.

Prawo wodne i ochrona dostępu do wód publicznych

Zgodnie z Ustawą z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo Wodne, linia brzegowa, czyli krawędź brzegu wód powierzchniowych, powinna być dostępna dla każdego obywatela. Art. 220 tej ustawy definiuje linię brzegową jako granicę między gruntem pokrytym wodą a przyległym terenem, którą wyznacza się na podstawie średniego stanu wody z ostatnich 10 lat.

Dodatkowo, Art. 27 ustawy umożliwia tworzenie stref ochronnych wokół wód, co ma na celu zapobieganie degradacji środowiska wodnego i zapewnienie publicznego dostępu do wód.

Łamanie przepisów i nielegalna zabudowa

Mimo istniejących regulacji, w praktyce często dochodzi do łamania prawa poprzez nielegalną zabudowę wzdłuż linii brzegowych. Właściciele działek nad jeziorami często stawiają ogrodzenia bezpośrednio przy wodzie, blokując przejście i dostęp do wody. Jest to sprzeczne z przepisami prawa wodnego, które nakazuje zachowanie wolnego pasa technicznego o szerokości co najmniej 1,5 metra od brzegu.

Skutki ograniczonego dostępu

Ograniczanie dostępu do wód publicznych ma wiele negatywnych skutków. Przede wszystkim, utrudnia to korzystanie z walorów rekreacyjnych i turystycznych wód, co może wpływać na lokalną gospodarkę, zwłaszcza w regionach, gdzie turystyka wodna jest istotnym źródłem dochodów. Ponadto, brak dostępu do wód utrudnia również działania służb ratowniczych oraz ogranicza możliwość organizacji imprez sportowych i rekreacyjnych.

Przeciwdziałanie i zgłaszanie naruszeń

Aby przeciwdziałać naruszeniom prawa, obywatele mogą zgłaszać nielegalne ogrodzenia i zabudowy do odpowiednich instytucji:

1. Urząd Gminy: Lokalne władze są odpowiedzialne za przestrzeganie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
2. Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego (PINB): PINB może przeprowadzać kontrole i nakładać sankcje za nielegalne budowy.
3. Wody Polskie: Zarządca gospodarki wodnej w Polsce, ma kompetencje do interweniowania w sprawach związanych z dostępem do wód.
4. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska (RDOŚ): Organ odpowiedzialny za ochronę środowiska przyrodniczego.

Ograniczone dojście do jeziora

Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego nie zawsze uwzględniają potrzebę zapewnienia dojść do wód, co dodatkowo utrudnia dostęp obywatelom. Działki zabudowywane jedna przy drugiej ograniczają możliwość swobodnego dojścia do jeziora, co szczególnie dotyka mieszkańców i turystów. Jeżeli miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego nie przewidują dojść do jeziora, mieszkańcy mogą podjąć następujące kroki:

• Konsultacje społeczne: Aktywnie uczestniczyć w konsultacjach społecznych dotyczących planów zagospodarowania przestrzennego i zgłaszać potrzebę uwzględnienia dojść do jeziora.
• Zgłoszenie do Urzędu Gminy: Wystąpić z wnioskiem do urzędu gminy o zmianę MPZP w celu uwzględnienia dojść do wody.
• Interwencje u lokalnych radnych: Skontaktować się z lokalnymi radnymi, aby zwrócili uwagę na problem i podjęli działania na rzecz jego rozwiązania.

Podsumowanie

Dostęp do wód publicznych jest kluczowym prawem obywateli, gwarantowanym przez prawo wodne. Niestety, w praktyce przepisy te są często łamane przez nielegalne ogrodzenia i zabudowy, które blokują dostęp do jezior i rzek. Aby skutecznie przeciwdziałać tym naruszeniom, niezbędne jest zgłaszanie problemów do odpowiednich instytucji oraz aktywne uczestnictwo w procesie planowania przestrzennego​.